نصير مهرين
نصير مهرين
هامبورگ / المان
اندکی از رنجهای زنان
قسمت دوم
برای خواندن قسمت اول اينجا کليک کنيد
کم بوده اند زنان و مادران و خواهرانی که پس از زندانی شدن مرد خانواده به خانه های آشنايان و دوستان سر زده اند تا وسيله و واسطه ای پيدا شود که مقامات بالايی دولت را بشناسد و خبری از مرد بی سرنوشت بيابند. از دورهء صدارت محمد هاشم خان صدراعظم معروف حکايت های است. و در دورهء حاکميت خلقی ها که از خانه بردن و توقيف اشخاص ابعاد گسترده يافت، اين نوع تلاش ها و سرزدن به موسسات و ادارات و نزد آشنايان بسيارتر شد. با توجه به ميزان نفوذ حفيظ الله امين، سعی نهايی اين بود تا کسانی بتوانند به او برسند. از اين روی مقابل دروازه وزارت خارجه زنانی ديده می شدند که برای معلوم نمودن سرنوشت مردان خانواده مراجعه می کردند. سرانجام امين پيش از جانشينی خويش برای مدتی، يک ساعت از روز های چهارشنبه را برای ديدار زنان بخاک سياه نشانده رژيم خويش اختصاص داد. زنان با دشواری می توانستند نوبت ديدار بيابند. همين که قادر شده بودند با گريان و زاری جمله اول را بگويند، امين ميگفت:
"عريضه تان را بدهيد.... در دولت خلقی تان هيچکس بيگناه توقيف نميشود."
عرايض زنان نزد همکاران امين جمع می شد. و اگر زنی جرئت می کرد و چند جمله بيشتر ميگفت، امين مجال صحبت بيشتر نميداد. اين سخن را از زبان امين گفتند: زنی که اصرار ميکرد شوهرش بيگناه توقيف شده و معلوم نيست در کجاست. امين با برافروختگی گفت، برو جوان هستی، شوهر ديگر بگير، کسانی هستند که دنبال زن می گردند!
در دوره که حزب ديموکراتيک خلق افغانستان (جناح پرچم) در سايه حضور قوای شوروی دست بالاتر يافت، برغم محکوميت امين و شکستن کاسه و کوزه به سر شخص امين و نامبردن از باند امين، آن بگير و ببند و قتل مردم ابعاد وسيعتر يافت. هنوز مدارک اندک نيز از تأثيرات مخرب بمباردمانها و استفاده و از وسايل نظامی شوروی از ميان رفته تهيه نشده است تا ديده شود چه زيان های جبران ناپذير بر پيکر جامعه و خانواده ها تحميل شد (ترديدی نيست که برای هميشه اين کمبود از چشم پنهان نمی ماند). اما از نظر عقلی ميتوان بار خسارات و ميزان آسيب آنرا به سنجش گرفت. از منظری اينقدر گفتنی است که فرار دادن جوانان و نوجوانان از جنگ تحميلی برای جلوگيری از بردن جبری آنها از مکاتب و کوچه و بازار به عسکری، توقيف و اعدام آنها، خاطره های تلخی را بر دل و جان زنان، مادران و خواهران نشانيد. حکايت های بيشماری است که مادران در ياد فرزند جوان خويش به تکاليف صحی مواجه شده و جان داده اند. مادران بيشماری بوده اند که فراق فرزند را که جبری به عسکری چندين ساله فرستاده شده بود، با اشک و ناله و دعا و ابراز نفرت بدرقه کرده اند. ...
از سوی ديگر، جناح پرچم، هرآنچه را که به عنوان اعمال زشت به امين نسبت ميداد، خود با اندک تفاوت سليقه يی انجام ميداد. شايد يکی از تفاوت ها در اين باشد که در دورهء تره کی و امين رئسای اکسا و کام، اسم خود را در پای لست زندانيان و مکتوب های انتقال آنها به زندانها می نوشتند اما در دوره ببرک و رياست نجيب کمتر چنين کاری کرده اند.
همان گونه که پيشتر گفتيم، در دورهء ببرک و رياست نجيب در خاد و صدارت سلطانعلی کشتمند، و شورای انقلابی، زندانها از زندانيان پر شده بود. گير و گرفت تشديد و توسيع يافت و به همان اندازه تأثيرات رنج آميز و دشواری های زنان و اطفال بيشتر گرديد. در پايان سندی را می بينيم که مادری دنبال فرزند گم گشته! خويش می گردد.
بر اساس سند ديگری؛ مستنطقين، پس از بازرسی مشابه به انگيزاسيون (تفتيش عقايد) قرون وسطايی، از فرزند اين مادر ستم ديده ميخواهند که در برابر کمره تلويزيون حاضر شده از عقايد خود اظهار ندامت کند و يا نتيجهء معلومی را که اعدام بود، بپذيرد. اما او به عنوان شخص سياسی، دارنده آرمان های سياسی و دارنده موضع مخالف حضور قوای شوروی و ستم حزب دموکراتيک خلق، پذيرش آن آرزوی سخيف مستنطقين را شرم آميز دانسته، چندی بعد با جمعی از ياران خويش به شهادت رسيد.
ازاين گونه مثال ها کم نيست. ميشود گفت که ده ها هزار مادر و خواهر و زن و طفل با چنان سرگردانی و سرگذشت غم انگيز مواجه شده اند.
چند سخن با آنانی که ميخواهند آن اعمال درج تاريخ نشود:
يکی از ويژه گيهای نويسنده گان و گزارشگران صاحب غرض سياسی و تصوير رويداد های سياسی و تاريخی اين است که رويدادها را در زمانه های از هم گسسته می نويسند. دوره مورد علاقه خويش يا تبرئه و توجيه و يا تبليغ کرده و يا زيرکانه و چشم پت از آن ميگذرند. بطور مثال در زمينه توجه به حال زنان و تأثيری که از حاکميت و استبداد ديده اند، نويسنده گانی هستند که ژانر های داستانی خويش را چنان در نظر می گيرند که رويداد های غم انگيز زنان و دختران مانند حال کليه مردم رنجديده در آثار شان بازتابی نيابد. مقاله نويسها و تاريخنگاران صاحب غرض سياسی نيز چنين می کنند. آنانی که به فرمان سياست های عقيده يی پيشين گردن مانده و وارستگی نصيب شان نشده است، علی الرغم هرگونه قلمفرسايی، ديده می شود که در نهايت، مدافعين ظلم دوره يی از تاريخ اند در حالی که جامعه ما اشکال مظالم را ديده است.
ترديدی نيست که مانند همه جای جهان، در افغانستان نيز در مقابل تحميل رنجها بر مليونها زن، زنانی هم (مانند برخی از مردان) از امتيازات و امکانات مادی در زنده گی بهره مند شدند. ممکن است برخی بکوشند که امتيازات! و آسايش را به عنوان حال و روز همه زنان در مقطعی از تاريخ نشان دهند. ممکن است برخی از ايشان آب حسرت از دهان بريزند و به آن روزگار دل دسترسی مجدد ببندند. و با همان ديدی که عاقبت کارش شکنجه انسانها و به خاک و خون کشيدن انجاميد به حقوق زنان ببينند. اما اين زنان و دختران فرصت دارند تا سر را در گريبان ببرند و به غم ها و اندوه های که بر زن در دوره های مختلف سياسی و دوره حاکميت آنها بر جامعه استيلأ يافت، بينديشند. برای اين منظور به دور و بر خود نگاه کنند، رنجديده گان بسيار اند و ناگفته ها و نا نوشته های ايشان بسيارتر از آن. دفاع از حقوق زنان، در چارچوب نظام های ديکتاتوری و استبدادی ميسر نبوده است. بهره مندی از امتيازات مادی و آزادی و خوشگذرانی های که استبداد همواره برای بخری از مهره های خود ميدهد، نبايد، آزادی به مفهوم انسانی آن و به مفهوم تحقق نيازی در آن راستا تلقی شود که مردم افغانستان بدان نياز دارند. آنانی که ميخواهند برای حقوق زنان مبارزه کنند، بايد اين تاريخ را بدانند و بياموزند. عملکرد های جفاآميز گروه و يا گروه ها، و افشا آن از جانب گروه های ديگری، در حق مردم يک کشور و در حق زنان، نمی تواند توجيه بقيه عملکرد های ستم آميز و رنج آفرين باشد. جامعه ما چنين راه و رسمی را ديده و هنوز می بيند. فراموش کردن رويداد هايی که برای زنان سخت دل آزار بوده است، ره نيافتن و ره نبردن به درد های تراکم کرده آنها، به درد هايی که در پشت سکوت و اشکريزی آرام آرام و قصه های ياد فرزندان و مردان مانده است، بی خبری از حال و احوال و رنجهای زنان جامعه ماست. چه خوب است اگر گفتنی های آنها در قلم آيد و چه زشت و خودفريبی ستمگرانه است اگر از يادآوری رنجهای آنها و از ثبت آنها با سانسور استبدادپذير ممانعت شود.
«»«»«»«»«»«»«»