دولت و رسانه ها
نوشته: عبدالهادی ایوبی
عصر حاضر برای تمام بشریت و دولت های مستقل دوره ارتباطات نامیده میشود و ارتباطات منحیث یکی از ابزار کلیدی در جهان امروزی مورد توجه و اهمیت است به همین اساس روابط کشور ها چنان به هم نزدیک شده است که با کوچکترین فعالیت های اجتماعی متاثر از همدیگر می شوند.
اگر دقیق بنگریم ارتباطات از خود انسان شروع شده و هر فرد اولتر از همه با خودش ارنباط قائیم میکند و سپس میان دو فرد و سطح خانواده ها و بعداً به سطح دانشگاه، دفتر کار و بازار و ... گسترده می شود که همه اینها اشکالی از روابط اجتماعی و ارتباطات روزمره را معرفی میکند.
عصر امروز دوره انفجار اطلاعات و انتقال پیام ها نامیده شده است، حوادث روزمره ، روند جهانی شدن، گفتگوی تمدن ها، تجارت بین اللمی و اقتصاد بازار آزاد، مبارزه در مقابل بی عدالتی ها و تروریزم، تکنالوژی و فناوری امروزی مانند موبایل ، ستلاید، فکس، امیل، انترنت، کمپیوتر، رسانه های صوتی و تصویری ( رادیو و تلویزوین ) و نشرات چاپی مانند روزنامه ها، مجلات ... هرکدام به نوبه ی خود تاثیرات عمیق و شگرف خود را در علایق جهانی گذاشته اند و به صورت تنگاتنگ با هم ارتباط و پیوند دارند یعنی این ها مولفه های اند که بشریت را به خاطر پیشبرد امور زنده گی شان شکل داده است.
انسانها برای فرستادن پیام و اگاهی دهی در ابتدا از و سایل و امکانات ابتدایی استفاده می نمودند رفته رفته ابزار اطلاعاتی پیشرفته تر شده، اطلاعات و ارتباطات به وسیله رسانه ها وسعت و گسترش داده شد به ویژه بعد از جنگ جهانی دوم اهمیت خبر، مصاحبه، گزارش ( نشرات سمعی، طباعتی و بصری ) هر کدام در فرستادن پیام و آگهی دهی از حوادث و وقایع جز از زنده گی مردم شناخته شد است.
به گونهء مثال با یک کلیک نمودن و تماس گرفتن با انترنت از طریق کمپیوتر ، دنیای از معلومات و خبر در موارد مختلف در اختیار انسان قرار داده می شود این خود نمونهء از نزدیک شدن بشریت در عصر امروز است.
آزادی مطبوعات و رسانه ها تنها برای اهل مطبوعات نیست بلکه این آزادی ها حق هر شهروند بوده که از آن استفاده مثبت نمایند و فعالیت های خویش را در بستر فرهنگ رسانه ها و قانون مطبوعات پیش ببرند. اگر ازادی مطبوعات وجود نداشته باشد و یا محدود شود نمی توان با شکنجه، بی عدالتی ها، برده گی، فساد و عقب مانده گی، چالش ها و ده ها نا هنجاری های اجتماعی مبارزه کرد.
هر کشور در قسمت فعالیت های رسانه یی یک سلسله قوانین وضعی خویش را دارد اما اعلامیه ها و کنونسیون های بین المللی مطبوعات و رسانه مقررات و طرزالعمل های عمومی را دارد که به اساس آن خبرنگاران و اهل رسانه ها در کل هرم مطبوعات جهانی از آن استفاده نموده و قابل تطبیق است
نوشته اند که دو صد سال قبل از امروز خبر مرگ رئیس جمهور امریکا دو ماه در راه بود تا از قسمت شرق آن به میانه آن و یا از قسمت غرب آن به جنوب آن برسد اما امروز تماشا گران فتبال بوسیله تلویزیون ها در یک کشور نگران توپ و اتفاقی هستند که در کشور دیگر به وقوع می پیوندد سیمای جهان در حال تغییر است و این شتاب تغییرات نیاز شرایط کنونی را نشان میدهد.
دنیای امروز بنام دهکده جهانی یاد می شود هر گونه تماس و ارتباط مثبت و منفی در عرصه های مختلف تاثیرات عمیق خویش را بالای کشور ها و مردم آنها دارد.
افغانستان هم از روند ارتباطات دور نبوده از زمانه های دیر این پدیده درسطح جامعه افغانی وجود داشته است مثا ل بسیار بارز آن شورا های محلی ( ریش سفیدان) است که این خود اساس جامعه مدنی و بنیاد ارتباطات افغانی را تا امروز تشکیل می دهد که بوسیله همین ارتباطات و گفتگو های مثبت بسیاری از مشکلات خویش را مرفوع نموده به نحوی در کنار هم پیوند داشته باشند .
رسانه ها درعرصه های مختلف پیشرفت ها و تمدن را به ارمغان می آورد و برعکس اگر از رسانه ها به صورت عموم به شکل تخنیکی ان استفاده صورت نگیرد تاثیرات مفنی خویش را در موارد مختلف بجا می گذارد اما این بستگی به خلاقیت، درایت و ظرفیت های کاری نهاد های رسانه یی و وزارت اطلاعات و فرهنگ کشور ها مربوط است که تا چه حد می توانند استفاده موثر و قابل ملاحظه ازین پدیده نما یند .
اگر واقعبینانه صحبت نماییم آزادی بیان و تعدد رسانه ها در تاریخ افغانستان فراز و فرود های فراوانی را دیده است گاهی نشرات رسانه یی در کشور سیر صعودی و تکاملی را گذشتانده است و زمانی فعالیت رادیو، تلویزویون و سایر نشریه ها بسیار محدود بوده است و حتی در یک مقطع خاص زمانی نشرات تلویریون، چاپ عکس زیروح نه تنها منع بلکه جرم پنداشته می شد.
مطبوعات و رسانه در جهان امروز، به خصوص در افغانستان بزرگترین صدمه ها و قربانی را در جریان تحولات و مشکلات داخلی متقبل شده اند شماری از خبرنگاران طبقه اناث و ذکور در صحنه های جنگ به منظور تهیه گذارش و خبر جان های شرین شانرا در همین راه از دست داده اند و گاهی نظر به وظیفه خطیر مورد ضرب و شتم و تهدید قرار گرفته اند که این خود حساس بودن مسلک ژورنالیزم را نشان میدهد.
کارکنان مطبوعات و خبرنگاران در جنگ ها دو شادوش مردم بی گناه برای تهیه اخبار بسر برده اند که این خود یکی از شاخصه ها و مسولیت بارز این طبقه است.
بعد از تحمیل یک دورهء تاریک و تعصب آمیز و تجدید صفحه تاریخ در کشور ارتباطات در بخش های گوناگون به خصوص در قسمت رسانه ها به عنوان یکی از ابزار های پیشرفت مسیر خویش را پیموده و دریافته است.
رسانه ها و مطبوعات از سطح مراجع خصوصی گرفته تا ریاست جمهوری مثبت نگریسته می شود ... آزادی بیان، نشر و تولید برنامه های تلویزیونی و رادیویی با قیادت سالم و پی گیر رسانه ها با نشرات وقایع روز و اخبار چشمگیر بوده است.
تعداد رسانه ها ی چاپی در حال حاضر در کشور به صد ها رسانه و تعداد رسانه های تصویری به ده ها رسانه رسیده است، آزادی بیان در شرایط امروزی در طول تاریخ افغانستان بی نظیر بوده است هر فرد می تواند آزادانه طرز تفکر و اندیشه خویش را در چارچوب قانون مطبوعات بیان نمایند.
آزادی بیان و رسانه از نگاه حقوقی حد و مرزی خویش را دارد و هر رسانه خصوصی و دولتی در چوکات قانون و ارزش های قانونی و فرهنگی کشور مربوطه فعالیت میکند.
مسولیت دولت در قبال رسانه ها این نیست که هر چه رسانه ها بخواهد انعکاس بدهند و یا اینکه کاملاً ساحه فعالیت های رسانه ها بواسطه دولت ها محدود شود و یا اینکه هرچه دولت بخواهد انجام دهد به استثنایی رسانه دولتی که به نحوی با رسانه های خصوصی متفاوت می باشد و در بستر فعالیت های دولتی می چرخد در این صورت حد کاری اعتدال میان حکومت ها و خانه مطبوعات وجود میداشته باشد و در چارچوب همین اصول و طرزالعمل ها حرکت میکنند بناً از وجایب و مسولیت های دستگاه های وسایل ارتباط همگانی خصوصی و دولتی این است که در قسمت تقویت و گسترش فرهنگ کشوری و ارزش های ملی خویش مساعی به خرچ دهند و نه تنها به عنوان مجرا های خبری و آگاهی دهی فعالیت نمایند بلکه در امر ثبات، ایجاد فرهنگ اعتماد و باور و جامعه پویا مساعی به خرچ دهند.
مسولیت دولت ها است تا زمینه و بستر کاری برای بخش رسانه ها ایجاد کند صعود و نزول و یا پختگی و ناپختگی رسانه ها در سطح کشور ها فرق میکند در جوامع که دموکراسی تاحدی مورد قبول و تطبیق است حرکت های رسانه ها به یک حرکت جمعی و مبتکرانه مبدل شده است که این خود بستر های ذهنی و روشنگری را در جامعه ایجاد میکند.
اگر رسانه ها بصورت دقیق در روشنائی قانون رسانه ئی و مطبوعاتی در مسیر خویش حرکت نماید تاثیرات عمیق مثبت در گسترش امنیت ، ثبات ، نهادینه شدن جامعه مدنی می گذارد و برعکس اگر از رسانه ها به شیوه های نادرست و غیر تخنیکی استفاده شود یقینناً اثرات منفی خویش را بالای فرهنگ، امنیت و حوزه های مختلف زنده گی اجتماعی و فردی خواهد گذاشت .
در کلیت امر ضرورت متداوم رسانه ها و و سایل ارتباط همگانی در هر جامعه به صورت مستمر و جود داشته و تعمیم این روند در بستر سازی و و ایجاد یک اداره سالم و اگاه، پویا و افراد کارکن امکان پذیر است تا زمینه های برای حرکت های پایدار و بنیادی به جود آید.
«»«»«»«»«»«»
ادبی ـ هنری