داکتر اکرم عثمان
داکتر اکرم عثمان
« کمپنی هند شرقی و مرگ وزیر محمد اکبرخان" و " کلاهنامه»
دو کتاب ارزشمند از نصیر مهرین
جناب نصیر مهرین نامی شناخته و مورد احترام پژوهندگان تاریخ و مسایل اجتماعیست. چنین جایگاه و منزلتی برای او آسان و بی درد سر فراهم نشده است.
از
بدو سالهای که او به تحلیل و تدقیق رموز و غموض قضایای تاریخ معاصر کشور ما
همت گمارده است نکاتی کلیدی و مبهمی را روشن کرده که غالب نویسند گان ما به
خاطر ترس، یا محافظه کاری از آنها طفره رفته اند و تاریخ را به سبک و سیاق
قصه نویسان از عرض و سطح قضایا به بررسی گرفته اند. در صورتیکه نصیرمهرین
بی توجه به ملاحظات روزگار و سلایق متفاوت خوانندگان متعارف، غواص وار به
ژرفا رفته به دریافت حقایقی توفیق یافته است که در ردیف اسرار مگو! و مسایل
ممنوعه به شمار میرفتند.
در همین راستا، اخیرا ً دو کتاب ارزشمند از قلم همین نویسنده بنامهای « کمپنی هند شرقی و مرگ وزیر محمد اکبر خان» و « کلاهنامه» که مشتمل بر چند نوشته پیرامون دورهُ امانی است به اداره مجله فردا رسیده است که از ارج فراوانی برخوردار اند.
در مقدمهُ کتاب نخستین چنین میخوانیم:
بدیهی است که در شروع سده بیست و یکم افغانستان به عنوان کشور عقب مانده، دردمند و لانهء صدها ناگواری و ناهنجاری در صدر کشور های مشابه، جای غم انگیز را احراز کرده است.
اکثریت بسیار عظیم مردم در فقر و تنگدستی و محرومیت های دل آزار به سر می برند. دوای یأس تراکم کرده چند دههء پسین، در دلبستگی به برنامه های شناخته شده و شناخته ناشدهء نیروی حاضر در افغانستان (ایالات متحده امریکا و برخی متحدین) باز تابی همراه با نمایش دلهره آور دارد.
هنگامی که علاقه ارزیابی تاریخی این وضیعت میخواهد راهی بسوی علل و عوامل ایجاد کنندهء آن بیابد، بیشتر سالیان پس از کودتای ثور با تبارز بعد اندوه های دیده شده در نظر می آید.
این جزوه حرکاتی را که به دوره بحران و فترت و پسمانی زایی و بالاخره به شکل گیری سیمای سیاسی افغانستان در دورهء دوست محمد خان رسید می بیند زیرا پس از حاکمیت او است که نظام مطیع ستمگر و بی کفایت برای کشور اما با درایت در چارچوب تحقق نیاز دوگانه استعمار و قدرت جویان متکی به آن، نهادینه شد.
مطالب موجود بیشتر از ترکیب دو مقاله که سالها پیش نوشته شده و به نقش کمپنی هند شرقی و ویژگی های سیاسی زندگی وزیر محمد اکبر خان معطوف بود تهیه و طی چند چندین ماه در صفحات انترنت «کابل ناتهـ» و «آریایی» منتشر گردیده است.
در مقالهء وزیر محمد اکبر خان این نیت بازتاب داشت تا مرثیه یی بر مرگ مقاومت افتخار آمیز اما مغلوب گفته آید.
ترکیب دو مقاله و انتشار آنها اگر از یکطرف مقدمهء دیدار با تاریخ رویداد های پس از امارت دوست محمد خان برای این قلم را خواهد داشت.
و د ر کلاهنامه این مقالات را می خوانیم:
1. کسب استقلال را گرامی میداریم.
2. تاریخ نوین افغانستان مثل دیگر از جعل تاریخ
3. تأملی در یکی از اشتباهات امان الله خان
4. دههء امانی
5. کلاهنامه
تمام مقالات بالا حاوی نکاتی بدیع و محققانه می باشند و یافته های جناب مهرین در گسترهء فراز و فرود پادشاهی امان الله خان حایز اهمیت فراوان می باشد.
کارکنان مجله و سایت فردا موفقیت آقای مهرین را تبریک می گویند و امیدوارند که بازهم از این پژوهشگر صاحبنظر آثاری از این دست داشته باشند.