عبدالرحيم غفوری
گزارش محفل بزرگداشت از هشتاد و ششمين سالروز استرداد استقلال کشور و سيمينار آزادی
برگزار کننده کلوب قلم افغانها در استکهلم
گزارشگر: عبدالرحيم غفوری
در شرايط فعلی و بويژه با توجه به سه دهه فرازها و نشيب های فراوانی که تاريخ وطن ما را دگرگون نمود شديدا لازم و حياتیيست تا همزمان با ورود به مرحله جديد تاريخی بعد از سقوط رژيم طالبان، به آنچه تا کنون در تحول های های گوناگون و پی در پی سياسی کشور، توجه ننموده ايم که همانا بازنگری درست و دقيق تاريخ وطن ماست، بپردازيم که کلوب قلم افغانها مطابق با اساسنامه کاری خويش، وظيفه خود دانسته تا زمينه تشکيل سيمينارهای علمی ی را فراهم نماید تا با برکشيدن مسايل مهم سياسی و تاريخی کشور، راه حل های علمی را بسوی يک فردای روشن و آفتابی جستجو نمايد.
در
اين راستا به مناسبت سالروز استرداد استقلال افغانستان، روز شنبه 13 آگست
سال روان ،سيمينار علمی با شرکت سه انديشمند مطرح افغانستان، جناب دکتور
محمد اکرم عثمان، جناب دکتور سيد حميدالله روغ و جناب محمد نصير مهرين
برگزار گرديد.
ساعت 4 بعد از ظهر روز شنبه ، جمعی از هموطنان و همزبانان ايرانی مقيم استکهلم و شهر های گرد و نواح، به منظور استماع سخنان اين سه دانشمند و پژوهشگر کشور، در صالون کنفرانس های ليسهء نکه حضور بهم رساندند.
پس از اينکه سه دانشمند و پژو هشگر افغان نيز به جمع پيوستند. برنامه راس ساعت سه بعد از ظهر با قرائت شعری زيبايی از شاعر معاصر، منصور سائل شباهنگ، تحت عنوان « بوی خوش آزادی»، توسط گردانندهء سيمينار، آغاز گرديد.
نخست
از دکتور محمد اکرم عثمان دعوت به عمل آمد تا به اِِيراد سخن بپردازند.
جناب دکتور اکرم عثمان مطلب خود را تحت عنوان «روزنی کوچک بسوی آزادی»، به
خوانش گرفت. ايشان به به درد و داغ های تاريخی منطقه و بخصوص کشور مان
افغانستان، و اينکه انسان منطقه و از جمله مردم ما با عوامل و محدوديت های
جغرافيايی ، زبانی ، حقوقی و انديشه ای مقابل بوده کماکان با اين موانع
روبرو هستيم، اشاره نموده روشن نمودند که ما تغييرات بريده بريده و بسيار
کندی بسوی تکامل اجتماعی داشته ايم و همچنان روحيهء کهنه گرايی، کهنه
انديشی و نونشدن، بر ما مستولی است. دکتور عثمان با طرح اين سوال که چه
بايد بکنيم که واقعاً تغيير کنيم و به تجدد برسيم، تأکيد نمودند که بايد به
تغيير باور کنيم و متغير ها را تحويل بگيريم و قبول کنيم که چنين قابليتی
در ما وجود دارد. و بعد راه های مختلف نو شدن را که همانا بازسازی تفکر
سياسی ــ فلسفی است، بيازماييم و اين که اين تفکر سياسی فلسفی از چه
سرچشمه های آب می خورد و مهمتر اينکه آيا ما در اين عرصه با عقلانيت همسو
شده ايم.
دکتور عثمان در پايان سخنان شان اشاره کردند که : ملت ما در تمام نبردهايش بخاطر دموکراسی هرگز سايه سار آرامش بخش آزادی های دموکراتيک را نديده و شهد شيرين استقلال را نچشيده است. پيامد هر پيروزی تاريخی آغاز دور ديگر اسارت برای رعيت بوده است بنا بر اين دمکراسی بعنوان يک مفهوم رهايی بخش و سعادت بار در فرهنگ سياسی ما جای نداشته و بگونه های مختلف مورد سوء تعبير، سوء استفاده و سوء استعمال قرار گرفته است.
سخنان دکتور عثمان با قرائت مثنوی بلند بازگشت آقای کاظمی ، به پايان رسيد و مجری برنامه ، بيوگرافی دانشمند گرامی ، آقای مهرين را قرائت نموده و از ايشان جهت سخنرانی دعوت به عمل آورد.
آقای
مهرين که از پژوهشگران پرکار معاصر کشور بشمار می آيند و تأليفات ارزشمندی
در زمينه مسائل تاريخی و سياسی کشور به چاپ رسانده اند، موضوع سخنرانی خويش
را حول مشکلات و اشتباهات دوره امانی متمرکز نموده، بحث لباس و مخصوصاً
کلاه را بعنوان ممثل لباس برجسته ساختند. ايشان به بازتاب بحث کلاه در
پيشينه ها نيز، در ادبيات ، نثر و نظم پرداخته، و سپس مشخصا در مورد دوره
امانيه، نظريات و نيات ، شاه امان الله را در مورد لباس و جايگزينی کلاه
بجای دستار، تجزيه و تحليل نمودند. و اينکه اين کارکرد های شاه امان الله
مورد سوء تعبير و سوء استفاده مخالفين شاه و جريان نوگرايی در جامعهء قرار
گرفت چه پيامد های را برای نظام نوپا در برداشته است. آقای مهرين در قسمت
آخر بحث اش در اين مورد ، چنين مياورد:
در يک نتيجه گيری کوتاه ميشود گفت که آن اصلاح در امور لباس و در زمينه مشخص کلاه، جنبه های تفننی داشت، ذوق نمايشی و تظاهر در آن غالب بود. ريشهء خاستگاهش از لزومديدهای شخصی شاه، بعنوان شخص دارندهء نيات بسيار نيکو اما خودرأی سياسی بود. و اين همان درد است که جامعهء ما از آن نياسوده است. همان خودرايی و بی اعتنايی به ديگران بود که شاه همياری و همنوايی اصلاح طلبان را از دست داد و زمينه شکست را فراهم نمود. و همان خودرايی و استبداد است که جامعهء ما تا کنون از پنجه های آن نجات نيافته است.
آقای مهرين در پايان سخنرانی شان شان خاطره از زندانيان هفتاد سال قبل در زندان های کشور را که نمايانگر استبداد حکومت آن زمان بوده است، قرائت نمود.
پس
از پخش يک آهنگ ميهنی به آواز آقای صديق شباب ، مجری برنامه، بيوگرافی
دانشمند و پژوهشگر گرانمايه، آقای دکتور سيد حميد الله روغ را به خوانش
گرفته، از ايشان دعوت نمود تا به ايراد سخن بپردازند. اين دانشمند گرامی که
ساليان دراز در عرصه سياست و روزنامه نگاری فعال بوده، بيش از چارده سال
است که دور از وطن، مباحث ارزندهء سياسی ــ فلسفی رادر قالب مقالات بالا و
روشنگرانه، در مطبوعات برون مرزی به نشر می سپارد.
آقای دکتور روغ ، پيرامون حوزه تمدنی ما، و سير تاريخی
دولت و ملت، بحث جامعی را آماده و طرح نمودند. دکتور روغ با اشاره به دلايل
مختلفی مانند قوم گرايی شايع امروزی ما در افغانستان و در منطقه و نيز در
پاسخ به اين موج جاری که ميخواهيم ملت بسازيم، و سوما بدليل سرگردانی در
عرصه فکر سياسی، که انديشه سياسی را به چالش ميخواند، مطالب بديعی را تهيه
و ارايه نمودند. ايشان در سخنرانی خود بر نکات مهمی از قبيل: سير مفهوم
ملت در شرق، رابطه دولت و ملت در شرق، ترکيب قومی در حوزهء ما و در
افغانستان، تحول ساختارهای قدرت در حوزهء ما و در
افغانستان معاصر بر اساس و با در نظر گرفتن ترکيب قومی در افغانستان و
بحران ميان قومی و تأثيرات عوامل داخلی و خارجی آن بطور مبسوطی
پرداختند. آقای دکتور روغ با توجه خاص به بحث هويت افغانی،
نکات ارزندهء را از ارايه نموده و در خلال سخنان
شان به يک بازخوانی دقيق تاريخ بخصوص از دوره امانيه به اين طرف ، مسائل
مهم سياسی فلسفی کشور را در دوره های مختلف مورد بررسی قرار داده را ه حل
های انديشه ای و تيوريکی را مطرح نمودند.
پس از پايان سخنان آقای روغ، تفريح نيم ساعته اعلام گرديد و از مهمانان حاضر در سيمينار، با عصريه و چای و قهوه، پذيرايی بعمل آمد. مهمانان در هر گوشه سالن، دور هم جمع شده و به بحث و تبادل نظر پيرامون موضوعات مطرح شده توسط دانشمندان، مشغول بودند و در گوشه هايی جمعی بدور دانشمندی، ايستاده و به توضيحات آنها گوش فرا ميدادند.
پس
از صرف عصريه، از مهمانان دعوت بعمل آمد تا بداخل سالن بروند. در آغاز قسمت
دوم، نخست از دو دانشمند مهمان، آقايان دکتور سيد حميدالله روغ و آقای محمد
نصير مهرين با اهدای گل و لوح يادبودی، توسط دکتور محمد اکرم عثمان ـ
سرپرست کلوب قلم افغانها در استکهلم، تقدير بعمل آمد. سپس فلم سينمايی «
خاک و خاکستر » کار نويسنده مشهور و کارگردان هنرمند افغان آقای عتيق
رحيمی به نمايش گذاشته شده که مورد استقبال همه حضار قرار گرفت.
يکی از ويژه گيهای اين برنامه، حضور جمعی از جوانان افغان بود ، که قابل تأمل و اميدواری زياد است چه نسلی که به حق آينده ساز کشور به حساب ميايد از همين حالا با ارزش گذاشتن به مباحث حياتيی از اين دست،خود را برای مسئوليت بزرگی که انتظارشان را ميکشد، آماده و مجهز می کنند.
کلوب
قلم خود را ملزم می داند تا با برگزاريی اين گونه سيمينار ها و ادامهء اين
مباحث، ضمن فراهم نمودن زمينه ای مساعدی برای يک مبارزهء مشروع فکری بين
خطوط مختلف انديشه ای موجود در کشور، به سهم خودش اسباب تکنيکی بازسازی
تفکر سياسی فلسفی را تامين نمايد.
با اميد فردا هايی روشن و آفتابی در کشور ما افغانستان.
پيوند های مربوط اين گزارش:
متن سخنرانی داکتر محمد اکرم عثمان