قسمت دوم -مقدمه

  خشونت طالبان و روزگار اسفبار زنان  

در شمارۀ پیشتر فردا از وجود واقعی خشونت و افزایش روبه تزاید آن گفتیم.  اکنون که دیدارهای ناشفاف چندین ساله حکومتی های افغانستان  و درسال پسین، بیشتر از طرف ایالات متحدۀ امریکا با تحریک اسلامی طالبان، وارد مرحلۀ حساسی شده است، نگرانی ازتشدید و دامنه تر شدن خشونت نیز بیشتر در محراق توجه آنانی قرار گرفته که آنرا زهری در پیکر بیمار و رندیدۀ افغانستان یافته اند. در اینجا این برداشت نیز سزاوار یاداوری است که برخی خوشوقت استند که طالبان دارندۀ قدرت در حکومت میشوند. همانگونه که پیش از 11 سپتامبر 2001 وهنگام قدرت داشتن آنها به رغم آشکارا بودن خشونت هار علیه انسانها و حتا تندیس های بودای آرام، لب روی لب نهاده و آن خشونت را نه تنها مورد انتقاد واعتراض قرار ندادند، بلکه آشکارا ویا پنهانی استقبال نیز نمودند. خشونتی که بیش از همه زن وزنده گی او را در افغانستان با تبارز تبعیض ننگین جنسیتی آماج تهدید وآزار طاقت سوز قرار داد. ژرف تر شدن بر خواستگاه چنین جانبداری از خشونت در ابعاد اجتماعی و سیاسی، به ویژه که برخی ازمدعیان “دموکراسی” و عدالت اجتماعی را نیز مجاب نموده، برایندی را در چشم انداز می نهد، ناشی از تشخیص بهتر وبیشتر مشکلات اجتماعی وسیاسی، فرهنگی  و . . . در افغانستان. موضوعی که باید در طی نبشته های ویژه، طرف تأمل ومکث قرار بگیرد.

از سوی دیگر، آنانی که آرزوی کاهش و از میان رفتن خشونت های مختلف را داشتند، اما سوگمندانه می نگرند که شکل گیری روند کنونی سیاسی و تعاملات پشت پرده، افزایش خشونت و در واقع مردم آزاری را در قبال دارد، نتیجه گیری هوشدار دهنده را در میان می گذارند.

دلهره ونگرانی پیرامون چنان آینده، هنگامی فزونی می یابند که افزون بر خاموشی برخی از چیزفهم ها به دلیل دلبستگی قومی و قبیله یی، تعداد زیاد مردم چنان در ناآگاهی از اوضاع به سر می برند، که زمینه را برای پیروزی خشونت هموار می کند. تعدادی هم موضوع را جدی نگرفته به اصطلاع پشت گپ نمی گردند. برخی از آگاهان و افراد مطلع از سمت وسو یافتن در مسیر پرمخاطره تر به دلیل اخته بودن با فرصت طلبی، دستنگری قدرت مندان و با امید به دست آوردن خرده امتیازهایی، اعتراض را در قفس سینه به اسارت می گیرند.

اکنون ببینیم که آن عوامل و محرک های که اوضاع را به سوی افزایش و دامنه تر نمودن خشونت در افغانستان وبا بعُــد اندوه آمیز تر علبه زنان شکل میدهد، کدام اند.

عوامل شکل دهندۀ خشونت علیه زنان 

• نخست این موضوع شایان یادآوری است که خشونت هایی را که حکومت ها و نهادهای به اصطلاح امنیتی آنها اعمال نموده و یا گروه های سیاسی در پیش گرفته اند، در یک بحث جامع خشونت شناسی زیر عنوان خشونت های دیده شده وتاریخی در افغانستان، میتوان تبیین نمود. در اینجا منظور ما یک نگاه اجمالی بر اوضاع پیشینه و شکل یافتن آن افراط گرایی است که با قرائتی از دین اسلام خود را به نمایش نهاده است. در تبارز پسمنظر آن به رغم حضور و وجود قبلی، پس از کودتای ثور و تجاوز شوروی، افراط گرایی وخشونت ناشی از آن، زمینۀ مساعد تر و بال و پر بیشتر یافت. توسل به دین و مذهب، یا ابزاری که میتوانست وتوانست، توده های وسیع را در چارچوب مطالبات مختص وگروهی اسلامی- سیاسی، بیاورد، برنامه های اجتماعی آن گروه ها را از قرائت افراط گرایانه و تحول ندیده، بیشتر متأثر نمود.
• وقتی سخن از جفاهای یک حکومت و ارتش بیگانه در میان بود و به دامنۀ نفرت وخشم نیز افزوده می شد، از  منظر بدیل اسلام سیاسی چنان گروه ها، زن که دارندۀ حق وحقوقی نبود ومرد به شخصیت اجتماعی وفرهنگی اش، هویت مستقل از دایرۀ تسلط مرد را نمیداد، دستاورد های بطی واندک پیشینه را نیز با خطر مواجه نمود.
• حضور و نفوذ فعالان پاکستانی وعربی، اگر در گسترش ذهنیت های بالا در افغانستان، مؤثر بود، در زمینۀ رفتار با زنان، رفتار سلفی گری نقش مسلط را می گرفت و سخن از حقوق زن بربنیاد تحولات اجتماعی فرهنگی نه جایی می یافت که حتا با نکوهش خشم آمیز مواجه میشد.
• این است که اگر به سیر تبعیض جنسیتی در چند دهۀ پسین می نگریم، اگر فجابع اشکار طالبان وداعشیان وبقیه را به نکوهش می گیریم، نباید پیدایش و حضور همه را یکباره و همزاد طالبان یاد نمائیم. زیرا هم اندیشان با طلبان چنان ذهنیت ورفتار تبعیض آمیز را داشته و بسا از آنها حتا اندک تحولی هم ندیده اند. به سخن دیگر اختلاف های سیاسی آن گروه ها با طلبان، انحصار طلبی طالبان ویا دست نهادن آی . اس . آی ، نظامیان و حکومتگران پاکستان بر سر طالبان، نمیتواند ونباید نکات مشترک با طالبان را پنهان بدارد که در حوزۀ اجتماعی وفرهنگی، در برابر زن اعمال نموده اند.
• در دوران حکومت مجاهدین که با اصطکاک های داخلی و جنگهای به ویژه کابل معرفی میشود، انکار ازحضور چنان رگه های بسیار قوی اپارتاید یا تبعیض جنسیتی، جفا در حق تاریخ و زنان افغانستان است.

ادامه دارد