فشردۀ مصاحبۀ کانال رسمی تلویزیون آلمان
برگردان: نیلاب موج سلام
گونتر گراس: "آنچه باید گفته شود"!
„Was gesagt werden muss“!
گراس: از دروغهای غرب به تنگ آمده ام. امریکا و غرب همیشه دیکتاتوران بزرگ را به خاطر موضع ضد کمونیستی شان مورد پشتیبانی قرار داده اند.
پس از آنکه گونتر گراس در شعر فرجامین و جنجال برانگیزش " آنچه باید گفته شود" از " اسراییل اتمی" یاد کرد و این کشور را تهدیدی برای صلح جهان ـ ی که بدون آنهم شکننده هست ـ خواند، هیاهوی بسیار در جمع سیاسیون، نویسندگان، هنرمندان و شخصیتهای مطرح جهانی برپا گشته. گراس در این شعر، نیز از فرستادن ششمین تحت البحری آلمان به آبهای اسراییل به منظور پشتیبانی از آن کشور میگوید. اسراییل امروز ممنوع الورودی گراس را به خاک آن کشور اعلام کرده او را یک "انتی سمیتیست" ( یهود ستیز) خواند.
این حالت تقریباً وضعی را میماند که پس از انتشار کتاب " پوست کردن پیاز" به وجود آمده بود. گراس هشت بار آگاهانه "سکوت" و " سکوت اجباری" را در شعر آورده اظهار میدارد،"مبادا فردا دیر باشد برای شکستن سکوت". او در یک پارۀ شعرش "اعتراف میکند" که " دیگر سکوت نمیکند و کاش یک شمار زیاد از این خودشانرا برهانند".
مردم اسراییل بیشتر با خونسردی به " آنچه باید گفته شود" دیده و گفته اند " این دیگر پوشیده نیست که اسراییل یک قدرت اتمیست". در آلمان اما، سخن حتا از به آتش کشیدن شعر" آنچه باید گفته شود" از سوی اشخاص مطرح، شاعران و نویسندگان رانده شده.
گزارشگر کانال ای. آر. دی (کانال رسمی تلویزیون آلمان) در گفت و شنود مورخ 05.04.2012 از گراس میپرسد:" آیا انتقاد از ایران در شعر حاشیه یی صورت نگرفته و لبۀ شمشیر به سوی اسراییل نیست"؟
گراس میگوید:" دروغهای ایران و " رییس " آن کشور بر کسی پوشیده نیستند. همه از آن میدانند. هر روز از آنها در مطبوعات یاد میگردد. من در مورد مساله یی گپ میزنم که تابوست. تابوسازیهاستند که مرا وادار به سخن زدن میکنند. اسراییل یک قدرت اتمیست. اسراییل حتا به یک قدرت تصاحب کننده تبدیل گشته. اسراییل یکی از انگشت شمار کشورهاییست که منشور ملل متحد را زیرپا کرده. تا واقعیت را در مورد بگوییم برچسپ انتی سمیتیستی میخوریم. ایران خطری برای جهان نیست زیرا امکانات راه اندازی جنگ جهانی را ندارد. ایران هنوز پس از تقبل خسارات جنگ با عراق به حال نیامده. اما اسراییل امکانات راه اندازی جنگ جهانی سوم را دارد. نگاه دلسوزانۀ من متوجه مردم اسراییل است. آنان اینرا میدانند."
او در پیرامون واکنشهای تند و اینکه شعر در آلمان بیشتر تجرید گردیده تا تایید میگوید:" تمنا داشتم، منازعه یی آغاز بیابد. اما چنین بر می آید که ژورنالیستان نظرات خویش را در مخالفت همآهنگ ساخته باشند. دهها ایمیل گرفته ام که از شعرم استقبال و پشتیبانی کرده اند. اما این پیامها در رسانه ها باز نمیتابند. در رسانه ها چیزهایی باز میتابند که همه از آن میدانیم. ولی نباید هراسید. آلمانیها بیشتر خودشانرا قربانی میتراشند؛ بیخبر وانمود میکنند و میگویند، اگر میدانستیم...اگر میدانستیم.... سرانجام اما باید سکوت را شکست. این رسالت یک فرهنگی ـ نویسنده هست که متعهدانه برخورد نماید. تهدید های اسراییل تنها متوجه ایران نه بلکه جهانست. ما چقدر زود قضایا را فراموش میکنیم. همین یکسال پیش در فوکوشیما دستگاههای اتمی منفجر گشتند.
اگر جنگ اسراییل و ایران آغاز بیابد، بیگمان دیگر کشورها نیز مداخله میکنند. آفتابیست. در آنصورت جنگ جهانی سوم روی خواهد داد. اسراییل نمیتواند با انتقاد کنار بیاید. اسراییل انتقاد پذیری را نمیشناسد. من به تنگ آمده ام از دروغهای غرب. بیایید به در ِ خانه های مان برگردیم. از خود بیاغازیم. به تکرار گفته ام. شرم آورست. کشوری که دو جنگ جهانی را با خسارات جبران ناپذیر جانی و مالی آغازیده، امروز سومین صادرکنندۀ تجهیزات نظامیست. این کشور باید چنین تجارتی را رد بکند. بگذارید سکوت را بشکنیم.".
گراس در بیشتر گفت و شنودها به خاطر عضویت در اس اس مسلح مخاطب قرار میگیرد: " چرا او خود دهها سال عضویتش در اس اس مسلح را پوشیده داشت"؟
گراس با خونسردی پاسخ میدهد": این دو موضوع بکلی متفاوت ازهم اند. من با هفده سالگی ماند صدها هزار جوان همسنم به اس اس مسلح اجباری کشانده شدم. در حلقات تنگ خانواده، دوستان و هممسلکان نیز بار بار از آن یاد کرده، چیزی را پنهان نکرده بودم. اما مسالۀ اساسیتر این بود، چرا در آن سالها پس از ناپدید گشتن همکلاسی، آموزگار و هموند خانواده چیزی نپرسیدم؛ خود را با آن مشغول نداشتم. بیشتر به این خاطر عذاب کشیده ام. من در پیرامون در
" پوست کردن پیاز" نبشته و اعتراف کرده ام به لغزشم. این موضوعیست جداگانه. امروز اما به شارون و واشنگتن مینویسم. رژیم دیکتاتوری فعلی ایران یگانه رژیم دیکتاتوری نیست. به دوران شاه در ایران برگردیم. شاه آنزمان از سوی امریکا پشتیبانی میگردید. آیا یک شمار دیگر دیکتاتوران بزرگ سالها از سوی امریکا و غرب مورد پشتیبانی قرار نگرفته اند تنها به خاطری که موضع ضد کمونیستی داشته اند؟ صدام حسین هشت سال به بهای زندگی یک میلیون جوان با ایران جنگید و از سوی امریکا تمویل گردید. امریکا و غرب دیکتاتوران بزرگ را به خاطر موضع ضد کمونیستی شان مورد پشتیبانی قرار داده اند. اینرا همه میدانیم.
پرسشگر میپرسد:" اما چرا شعر را وسیله میسازید برای بیان پیام سیاسی؟ چرا یک مقاله یا چنین چیزی نه؟"
گراس میگوید:" این نو نیست. یک رواج است. در شعرهای گوته، هاینه، به ویژه برشت ( که بهترین شعرهای سیاسی را سروده)، پیترریومکورف و دیگران به تکرار سیاست را در شعر میبینیم. در زمان جنگ امریکا علیه ویتنام شعرای رسالتمند این جنگ را در شعرهای شان تقبیح کرده اند.
گفت و گوی گردان روی اسراییل برمیگردد:" اما چرا اسراییل؟ گوییا خویش را بر اسراییل متمرکز ساخته باشید؟" گراس میگوید:" نه، من همیشه در مورد نابرابریها ایستاده و گفته ام. من یک ایدۀ وزیر دفاع پیشین ـ تسوگوتینبرگ را که سپس به حیث یک ریفورم خوانده و عملی شد، به شدت انتقاد کرده و میکنم: سربازان قوای مسلح آلمان در برابر پول به خدمت سربازی میروند. چنین ایده هایی باعث میگردد تا کنترول از دست برود. شما آنچه بر سر غیر نظامیان در کندز ( افغانستان) رفت را به خاطر دارید. حالا کنترول بیشتر از پیش از دست میرود. و در مورد دهها مسالۀ دیگر."
ژورنالیست با اشاره به یک مصراع شعر " آنچه باید گفته میشد"، ( ـ فرجامین قطره های رنگ قلم ) تمنا میکند، مباد
آن آخرین قطره های رنگ قلم گراس گردد. بگذار رمان دیگری از او به نوشت بیاید.
و گراس میگوید:"کاش ژورنالیستان با جرات و استقلال ژورنالیستکی بیشتر عمل کرده بودند و آزادی بیان بیشتر وجود داشت".
شلسویگ ـ آلمان، هشتم اپریل 2012
پانوشتها:
1. شعر " آنچه باید گفته میشد" با صدای گونتر گراس و گفت وشنود ای . آر. دی با او
http://www.youtube.com/watch?v=9UQsZCSiy0I&feature=related
http://www.youtube.com/watch?v=o_8RbPP-xCg&feature=related
2. لینکهای مرتبط با گونتر گراس
http://www.kabulnath.de/Salae_Doum/Shoumare_39/Nilab_Salam_Gerass.html
http://www.kabulnath.de/Salae_Soum/Shoumare_62/NilabeSalam.html
ادبی ـ هنری