محمد اسحاق فیاض
استخبارات، موفقیت نسبی وضرورت تغییر ساختاری
برخی ها افغانستان را کشوری می دانند که در و پیکر درستی ندارد و عوامل نفوذی به راحتی به دستگاههای نظامی و امنیتی آن نفوذ می کنند، این که افغانستان یک کشور بی در و پیکر باشد، شاید این قضاوت اغراق آمیز باشد، اما این حقیقت را نمی توان انکار کرد که کشورما یکی از کشورهایی است که عوامل نفوذی خارجی و افراطی گری به راحتی در داخل آن نفوذ می کند و ضربه های سنگینی را از ناحیه نفوذ عوامل خارجی و افراطی گری خورده است. در حالی که افغانستان در گیر اعتراضات توده ای نسبت به اهانت به قرآن بود، ریاست عمومی امنیت ملی کشور اعلام کرده است که چهار کارمند دولت را به اتهام جاسوسی برای کشورهای همسایه بازداشت کرده اند.
براساس گفته لطف الله مشعل سخنگوی ریاست عمومی امنیت ملی یکی از این افراد کارمند وزارت امور خارجه و سه تن دیگر آنان کارمند ادارات دولتی در ولایت ها بوده اند. هرچند هنوز هیچ نام و نشانی از این افراد بیرون داده نشده است و اقای مشعل گفته است که این افراد "کارمندان پائین رتبه" دولتی بوده اند اما خبرگزاری فرانس پرس اعلام کرده است؛ یکتن از افرادی که به اتهام جاسوسی بازداشت شده اند، معاون بخش آسیایی وزارت امور خارجه و یکی دیگر آنان رئیس احیا و انکشاف دهات ننگرهار بوده اند و مقام دونفردیگر هنوز روشن نشده که در کدام پست دولتی مشغول کار بوده اند.
هنوز روشن نیست که این افراد تاچه مدتی مشغول فعالیت های جاسوسی برای کشورهای بیگانه بوده اند، آقای مشعل فقط گفته است که اسناد معتبری وجود دارد که ارتباط این افراد را با سازمان های استخباراتی ایران و پاکستان نشان می دهد و این چهار کارمند "اسناد و اسرار محرم دولتی" را در اختیار حلقات استخباراتی کشورهای همسایه قرار داده اند. آنچه تاکنون روشن شده این است که این افراد اسناد محرم مربوط به امنیت، صلح و پروسه انتقال مسئولیت های امنیتی را در اختیار نهادهای استخباراتی بیگانه ها قرار داده اند. هرچند هنوز زود است که روشن شود آنان تا چه اندازه اطلاعات سری را به بیرون از افغانستان ارایه داده اند، اما آنچه تا کنون گزارش شده است، امنیت ملی، پروسه انتقال مسئولیت های امنیتی به نیروهای افغان و تلاش های مخفیانه صلح هدف اساسی این فراد برای ارسال اطلاعات بوده است و در یک نگاه کلی می توان این گونه تحلیل کرد که دستهایی که برای بیگانگان کار می کردند در راستای تشدید خشونت ها در کشور فعالیت داشته اند و دستهای بیرونی که برای گسترش خشونت ها در افغانستان کار می کنند، نوک پیکان اطلاعاتی شان نیز بدست اوردن اسراری است که در مورد گسترش خشونت ها در کشور نقش اساسی دارد، زیرا اسرار امنیتی می تواند زمینه نفوذ شبکه های افراطی ترور و انتحار را در داخل نیروهای مسلح و امنیت ملی فراهم نماید و مانند گذشته حوادث خونین تروریستی را توسط عوامل نفوذی فراهم نمایند. پروسه انتقال مسئولیت های امنیتی نیز از برنامه هایی است که طالبان با علاقه مندی زیادی آن را دنبال می کنند و منتظر فرصت هستند با رفتن نیروهای خارجی از مناطق در نظر گرفته شده در آینده این مناطق را به نوک پیکان خشونت ها و افراطی گری تبدیل نمایند و پروسه تلاش های صلح با طالبان نیز می تواند تاثیر اساسی در روند خشونت ها در افغانستان داشته باشد، بخصوص آن که این تلاش ها در قطر بدور از نقش دولت افغانستان و همسایگان به پیش برده می شود و کسب اطلاعات از این روند به یکی از اساسی ترین اهداف اطلاعاتی تبدیل گردیده است.
با توجه به اهداف کلی تلاش های جاسوسی و نیز عوامل طالبان و دیگر گروههای افراطی که در داخل نیروهای امنیتی و نظامی کشور نفوذ می کنند، می توان یک هدف را برای همه این گونه تلاش ها ترسیم کرد و آن این که اهداف همه این گونه تلاش ها در یک مسیر قرار دارد و آن گسترش خشونت ها و آشوب ها در کشور است و یکی از راههای ساده ای که می شود ضربه اساسی وارد کرد نفوذ در دستگاه امنیتی و نظامی کشور است. حال با توجه به این هدف و این گونه تلاش ها در سطح کشور که از سوی دشمنان صلح و امنیت در کشور، آیا نیروها و دستگاه امنیتی کشور قادر به مقابله با چنین هجمه های گسترده اطلاعاتی توسط عوامل نفوذی هستند؟.
البته این واقعیت را باید پذیرفت که نیروهای امنیتی کشور اعم از پولیس و سرویس های استخباراتی نسبت به گذشته از قدرت و توانایی و تجربه بهتری برخوردار گردیده است و تعداد طرح ها و پلان های تروریستی دشمن را بیشتر از گذشته خنثی کرده است، دستگیری این چهار نفر از عوامل بیگانه نیز نشانه تلاش های این دستگاه و کسب تجربه نسبی این دستگاه در خنثی سازی طرح ها و تلاش های اطلاعاتی و استخباراتی بیگانگان است؛ اما چنین موفقیت هایی نسبی دلیل نمی شود که این نیروها توانایی کامل مقابله با تررویسم نفوذی و سرویس های استخباراتی بیگانگان را داشته باشند. پولیس و سرویس های اطلاعاتی کشور هنوز هم دچار ضعف ها و کاستی های فراوان است. رحمت الله نبیل که چندی پیش به عنوان ریاست امنیت ملی از پارلمان رای اعتماد گرفت، به نمایندگان پارلمان قول داده بود:" در نظام امنیتی افغانستان باید تجدید نظر شود و باید كادرهای جوان و تحصیل كرده، در ادارۀ امنیت ملی استخدام شوند، سیستم امنیتی افغانستان بر اساس معیارهای امنیتی سی سال پیش می باشد كه حكومت طالبان نیز از این سیستم امنیتی كار گرفته بود و كشورهای همسایه و نیروهای طالبان از آن به خوبی آگاه اند".او افزود:"از نفوذ افراد بیگانه در دستگاه امنیت ملی افغانستان باید جلوگیری صورت گیرد و ادارات افغانستان نیز از وجود این گونه افراد باید پاك سازی شود.این ریاست برنامۀ استخدام جوانان تحصیل كرده ر ا در سی و چهار ولایت افغانستان آغاز كرده است".
حال چنین تصویری که او از دستگاه امنیتی کشور ارایه داده است، آیا واقعا می توان گفت که نیروهای امنیتی قادر به مقابله با برنامه هایی نفوذ عوامل تروریستی و استخباراتی بیگانگان در کشور است؟ سیستم کهنه ای که به راحتی هم تروریست ها و هم کشورهای بیگانه می توانند در داخل آن نفوذ نمایند و ساختار سنتی و بسیار ساده ای دارد که در مقایسه با سیستم استخباراتی مدرن امروز به فرسوده ترین سیستم امنیتی تبدیل گردیده است.
سئوال این است که آقای نبیل در طول این مدت چه تغییراتی در سطح ساختاری و ظرفیتی دستگاه اطلاعاتی کشور به وجود آورده است؟ چند درصد از ساختار کهنه و فرسوده ای را که هم طالبان با این سیستم آشنایی دارند و هم کشورهای همسایه و بیگانه شبکه ها و ساختارهای موجود در دستگاه استخبارتی کشور را خوب می دانند، تغییر و تحول ایجاد کرده است؟. آیا دستگیری 4 نفر از عوامل استخباراتی بیگانگان را نشانه موفقیت دستگاه استخباراتی کشور به شمار آورد یا این که نشانه ضعف این دستگاه که این دستگاه نتوانسته از دست رسی به اطلاعات و اسناد سری کشور توسط عوامل خارجی جلوگیری کند؟.
به هرحال این که دستگاه استخباراتی کشور تا این اندازه هم موفقیت نسبی یافته جای خوشحالی است، اما آنچه به عنوان یک ضرورت اساسی احساس می شود تغییر اساسی در ساختار اداری و شبکه ای دستگاه امنیتی کشور است، زیرا تا تغییرات اساسی در این زمینه به وجود نیاید، جلو عوامل نفوذی گروههای افراطی و سرویس هیا استخباراتی بیگانگان بسیار سخت است که گرفته شود.
«»«»«»«»«»«»
________________________________________________________