این تحفه به دوستداران "فردا"ی سیاه سنگ اهدا میگردد.
هفتۀ قبل سایت فرهنگی تاریخی کابل ناتهـ از داکترصبورالله سیاه سنگ، یکی از برازنده ترین چهره های ادبیات افغانستان، تجلیل بعمل آورد. تعدادی از شهروندان قلم دیدگاه ها، خاطرات و روایات شان را در مورد زنده گی، شخصیت، خلاقیت، توانایی ها و هنرمندی های این پزشک ادیب، ابراز نموده اند.
قبل از ابتکار فراموش نشدنی آقای ایشورداس، چنان تصور میشد که افغانستان نباید "زنده خوب و مرده بد" داشته باشد. با یافتن ارزش های فرهنگی ادبی داکتر سیاه سنگ از لای نظریات دوستان، اولین کسی که تصور "خوب" بودن قطعی مرده گان از کله اش وداع گفت، من بودم. پانزده روز قبل مثل سایرین، سیاه سنگ را در حد یک نویسنده و شاعری می انگاشتم که نثر زیبایی دارد؛ اما حالا مثل انکار برکات ماه مبارک رمضان در زنده گی مسلمین جهان، انکار برکات "سیاه سنگ" در حیات ادبیات افغانستان را هم یک کفر مطلق میدانم!
"سمفونی سیاه سنگ" چهل و پنج جمله برگزیده است از میان گفته ها و نظریات شاعران، نویسنده گان و علاقه مندان این دوست هنرمند و ادیب که خداوند سایه قلم اش را از سر فرهنگ مان هرگز کم نسازد.
با عرض حرمت
نجیب الله دهزاد
سمفونی سیاه سنگ!
"در پایان باید گفت که از همان آغاز آشنایی، در بعضی موارد سایه حمایت و چتر تساند و همکاری داکتر سیاه سنگ را بالای سر خود احساس کرده ام، خصوصاً در سالهای دشوار اقامت اجباری در پاکستان که از همه مهربانیهای بیکران او همیشه بهره ور بوده ام." واصف باختری
*** *** ***
"سیاه سنگ جایی که پای نقد راستین هنری در میان است ، سخت استوار و بیرحم می ایستد و بر شفافیت دیدگاه خود می افزاید." باباکوهی
*** *** ***
"من فکر ميکنم تعداد انگشت شماري از اشخاص فرهنگي جامعه ما حق و صلاحيت بررسي دستاوردهاي فرهنگي سياه سنگ را دارند." فریده انوری
*** *** ***
"اما بر خلاف آن تصور در اولین گفتگوی تلفونی دریافتم که صـبور بسیار صمیمی و بی تظاهر آینه یی برابر آینه دل من گذاشته و از دوستی ابدیتی ساخته است. باری گفتگوهای تلفونی ما هر از چندگاهی تازه شد، به دیدار پیوست و دریافته شد که سیاسنگ برخلاف نامش قلبی سپید دارد و روح لطیف و زبانی لبریز از لطیفه." محمد شریف سعیدی
*** *** ***
"روزی سیاه سنگ در یکی از نامه هایش به من گفته بود "ما خیلی شبیه همدیگریم". با خود گفتم برایم افتخار بزرگی بود که شبیه ایشان باشم." مهــدی مهـــدوی شهــمیرزادی (شـــاعر، نویســــنده و پژوهشـــگر ایرانی)
*** *** ***
"به او یکبار گفتم خداوند تمامی هنرها را یکجا داده است. خندید و با فروتنی چیزی نگفت. من این فروتنی را دوست دارم. و خدای صبورالله سياه سنگ را هم: "نمی‌دانم میانه تان با خداوند چگونه است؟" یکبار از من همینگونه ساده و بی غل و غش و کمی به مزاح پرسیده بود. در جواب نوشتم من خدای سیاه سنگ را دوست دارم چون می دانم این خدا، خدای خوبی است." مرتضی محمودی (شاعر، نویسنده و پژوهشگر ایرانی)
*** *** ***
"در نثر ِ سیاه سنگ ما با یک هنر ِ زبانی روبرو هستیم. ترکیب و گزینش دقیق ِ واژه ها و آوردن ِ آنها در یک متن ، هماهنگی ذهنی و روانی او با نثر اش، زیبایی و موسیقی واژه ها را چنان دلپسند می سازند که نثر او را به حد ِ کمال ِ خود می رساند و این سخن ِ گزافی نیست، زیرا گفته اند، هر هنری در حد کمال ِ خود شعر می شود. از اینرو میتوان نثر او را نثر شاعرانه نامید." ناصرشهی
*** *** ***
"در بعد از ظهر یک روز تابستانی سیزده پنجاه و هشت خورشیدی (29 سال پیش) من و چند تن از همصنفانم که صبورالله سیاه سنگ یکی از آنها بود، سوار بس شهری شدیم. یکی از بچه ها که خلقی بود، با اشاره به قد بلند سیاه سنگ گفت: "تو باید خوده قات کنی تا بتانی داخل موتر شوی!" سیاه سنگ در جوابش گفت: "می شکنم ولی قات نمیشم." الف الف غریو
*** *** ***
"دکترسیاه سنگ از چنین ارزش اجتماعی برخوردار است. در وجود او شخصیت یک روشنفکر تجلی می کند. برخی از نوشته های او از همان عقاید و آرمان های اجتماعی و افکاری بر خوردار است که در زمینه گسترده تری جهت ایجاد جریان های تازه فکری در می آید." داکتر لطیف طبیبی
*** *** ***
"موجوديت پرافتخار داکتر سياه سنگ براي معرفي گلچيني از هنر و ادبيات پشتو چه به گويندگان زبان فارسي و چه به باشندگان کشورهاي انگليسي زبان غنيمت بزرگي است." افضل تکور
*** *** ***
"دکتور سیاهسنگ نویسنده پرکار، مترجم توانا و روشنفکر آگاه جامعه ی ماست، از ایشان غیراز این هنرها، هنر دیگری هم دیده ایم و آن تجربه های سرودگری و نقد مسایل ادبی و اجتماعی است." رحمت الله بیژنپور آبادی
*** *** ***
"با خلوص نیت میخواهم بگویم که بنده در هراثر و نوشته سیاه سنگ تجلی روح انسانیت را میبینم. بهمین دلیل یکی از مشتاقان نوشته هایش هستم و با خواندن هر اثرش روح تازه در وجودم میدمد." نصیرسهام
*** *** ***
"اميد است در اين فرصتي که به ياري هموطن زنده دل مان آقاي ايشور داس فراهم آمده است تراوش هاي فکري، آرا و ديدگاه هاي شما که محصول سالها تجربه و آميزش تان با رنج ها، پريشاني ها، اميدها و نااميدي هاي ميهن ماست، بازنگريسته شده و ارزيابي شوند تا تجليل از شما، بزرگداشت از نسلي گردد که مستقل و سربلند زيسته و گرد حقارت قوم گرايي، مذهب زدگي، زبان پرستي و وابستگي به اجانب دور و نزديک، دامانش را نيالوده است." نوذر الیاس
*** *** ***
"در حال حاضر و در شرایط کنونی جامعهء ما، دوکتور صبورالله سیاهسنگ در بین نویسنده گان افغان جایگاه خاصی به خود اختصاص داده است. او با سرودن شعر، نوشتن داستانهای کوتاه، نقد و ارزیابی آثار ادبی و نوشتن مقالات در پیرامون مسایل مهم سیاسی و اجتماعی، ترجمهء آثار ارزشمند از پشتو به فارسی و همچنان از زبانهای هندی و انگلیسی به فارسی و پشتو و در ارتباط با آن با تعقیب و پیگیری خط مشخص فکری، این جایگاه خاص و ارجناکي را که به آن شاره کردم، کسب نموده است." عارف خزان
*** *** ***
" اما کار دکتور صبورالله سياه سنگ در پخش و اشاعه انديشه هاي باهمي، نطريات مفيد و سازنده اجتماعي در بخش هاي مختلف اعم از سياسي، علمي و فرهنگي واقعاً ستودني است. " کامله حبیب
*** *** ***
"جناب داکتر صبورالله سیاه سنگ یکی از نخبگان بلند مرتبت جامعهء ما می باشد. او سالهاست که در ردیف بهترین شاعران، پژوهشگران، منتقدان و مترجمان کشور ما قرار دارد و آثار ماندگار آفریده است. اما ماندگارتر و دلپذیرتر از آن همه محامد و محاسن، خود سیاه سنگ است ـ سنگ صبوری که عمرها زیر باد و باران روزگار به شفافیت و بلوغ جسم و جان رسید و خود را به فرازهای بلندنظری و انساندوستی رسانید." کلوپ قلم افغانها
*** *** ***
" "حجرالاسود" و "حقیقت" دو روی یک سکه اند." نجیب الله دهزاد
*** *** ***
" پنجم: سیاه سنگ بیشتر به مهندسی میماند که همیشه "طرح" دارد و روی همان طرح کار میکند، آن را به قوام و پختگی میرساند و خیلی هم موفقانه پایان میدهد. او در مسیر واقعاً کارهای خیلی موثری انجام داده است." فواد پامیری
*** *** ***
" در پايان با کمال افتخار ميگويم که من کسي مانند داکتر سياه سنگ را
نميشناسم و اگر بسيار بسيار سختگير باشم، خواهم گفت کسي مانند او را کمتر
ميشناسم." داکتر ناشناس
*** *** ***
"سياه سنگ سپيد دلم بگو: من از چي بگويم؟ از همان لبخند جادويي تو که سيماي هم دلت را در روانم جاويدان زنده نگه ميدارد؟ از صفا و صميميت تو که زنده گي به تو بخشيده است؟ از پايداري تو در برابر درد هاي روزگار؟ از بي رنگي و بي ريايي تو و بالاخره از چي بنويسم؟؟؟" قادریامان
*** *** ***
"سياهسنگ بدون ترديد از شاعران و نويسنده گان طراز اول کشور ماست. گاه ترجمه هايش آن قدر دلنشين و زيبايند که آدم باور نمی کند، اصل مضمون هم چنان باشد." حمید هامی
*** *** ***
"در اولين ديدار او را به بزرگي کاينات و با پاکي حجرالاسود و با شفافيت چشمه سار آدميت و پاکتر از آب زلال يافتم. آنچه که در مورد شخصيت آن جناب تصور کرده بودم بزرگتر از آن بود." ماریا دارو
*** *** ***
"سیاه سنگ، فرهیخته مردی است که هم نویسنده بلند مرتبت است ، هم مترجم چیره دست است، هم شاعرتوانا است.هم پژوهشگر دقیق النظراست وهم مبارز نستوه و مصمم است." اعظم سیستانی
*** *** ***
" گرچه من داکتر صاحب سياه سنگ را نمي شناسم او هم مرا نمي شناسد. من در سياست يک روز هم پا نگذاشته ام، ولي شعرهاي زمان زندان او را خوانده ام که نمايندگي از پايمردي آن مي کرد وهم دوستان همزنجيرش که زندان محک است او را شير در زنجير گفتند." انجنیر روح افزا عثمان
*** *** ***
"کاش صبوراللهِ سیاه سنگ چند تا برادر و چند تا خواهر از جنس کلک های معظم خود میداشت که در فضای متن نویسی سمفونی برپا میشد." محمد شاه فرهود
*** *** ***
"نوشته هاي آقاي سياه سنگ اگر بحث اجتماعي يا سياسي، سخن جدي يا عاطفي، کوتاه يا بلند بوده، هميشه مرا چنان به دنبال خود کشانيده است که اگر وقت هم نداشته ام، نتوانسته ام هيچ سطر و پره گرافي را ميانه زنم و يا منتظر تمام شدن متن بمانم." ملیحه احراری
*** *** ***
"بلی داکتر صبور الله سیاه سنگ در درازنای خدمت چندین ساله اش به هنر و فر هنگ و ادبیات کشور صمیمانه کوشیده است تا ملتش را به طرف اتحاد و همبستگی سو ق بدهد. همیشه ملی گرایانه اندیشیدن در آثار گرانبهای شان قابل لمس و دید بوده و است." مژگان شفاساغر
*** *** ***
" چراغ ادب دوباره روشن می شود
در رگهای تاکستان مغز
خوشه های انگوردانش
خمستان اندیشه
شراب واژه های سخن
صبور
ساقی نقد
ساغر منطق
سپیدار قلم
سیاه سنگ
سنگی خاراتر از صخره های چکاد هندوکش" سیدموسی عثمان هستی
*** *** ***
"ســیاه ســنگ را به یک دلیل خاص دیگر هم دوســت دارم و هم ارج قایلم، زیرا او نماد جاودانگی فرهنگ کشــور من اســت." هارون راعون
*** *** ***
" صبورالله سیاهسنگ بدون شک یکی از همان نویسنده ها و دانشمندانی است که نمیخواهد عزت نفسش را در مقابل دلخوشکنک های زندگی سودا کند." نعمت الله ترکانی
*** *** ***
"اگر چاپلوسی تلقی نگردد خواهم گفت که منتر کلام سیاه سنگ در وجود من به حدی اثرگذار است که تا روزها درهمان فضا غرق می باشم." نسیم رهرو
*** *** ***
"وبه امید صحتمندی وطول عمر این ستاره پرفروغ و بی همتای فرهنگ وادب جهان دری – فارسی، وافتخار افغانستان عزیز." انجنیر داوری
*** *** ***
"نگـارنده هـــرچند تا هـنـوز توفیق دیدار وصــحبت با ایشــان را نیافته اســت، اما از آنجــــایکه از جمـــله مصـــرف کنندگـــان تولیدات فکـــــری ایشـــان بوده است، معـتقـــد است کـه تفکــــر، نگـــرش و پرداخـت ایشــان را به عـــواطف، کــرامت و ارزشــهای انســانی فــارغ از شـناسـنامه، می بایست مـــوجب افتخـــار دانســت و از آن به عــنوان یک جــــریان نوپا در نحـــو نگـــرش و تفکـــر روشــــنفکران و نویســـندگـان افغـانســـتانی تجــلیل به عـمـــل آورد." هادی میران
*** *** ***
"سیاه سنگ جان، سیاه سنگ جان، سیاه سنگ دلــم گشـــتــه درین غــربت بسـیــار تنگ
نـــــویســـــی درد انســــــان را تــــــــــو از دل زدایی داغ دلهـــــــا را تـــو از جنــــــــــگ" نگینه اریب
*** *** ***
"ولی اقای سیاه سنگ عملاً نشان داد که او طور دیگر می اندیشد . او وسعت نظر بیشتری دارد و به انسان داغديده و مظلوم افغان وطن خود می اندیشد ، او چون يک افغان آگاه و رسالتمند، تمام توانایی خود را در مرهم گذاری بر زخم های این وطن که متأسفانه کم نیستند به کار میگیرند تا آنرا التیام بخشند." هدایت الله هدایت
*** *** ***
"سیاه سنگ ، بلند بالا چون قلم ، با صلابت چون سخن و نافذ و استوار چون واژه ، در تمام آیینه ها و نگاره ها پیداست و حضور پیوسته خود را در آبگینه های تصویری و نوشتاری حفظ کرده است و ساحت رشد و بالنده گی خود را گسترش می دهد . تحسین بر توانمندی و پشتکار سیاه سنگ" مریم محبوب
*** *** ***
"از خامه زیبای تان در مورد هنرمندانی چون بیلتون، قمرگل، پرستو، ناشناس، امیرجان صبوری، نجیب رستگار، احمد ظاهر، ظاهر هویدا، وجیهه رستگار، فرید رستگار، عبدالله نوابی شادکام، گوگوش، چنچل، لتا و دیگران به دوستداران هنر موسیقی فیض رسیده است." وحیدقاسمی
*** *** ***
"آرزو های صبور الله سیاه سنگ عزیز که سنگلاخیترین راهها را استوار و شکوهمند پیموده و در برابر دشواریها چونان کوهی ایستاده، تحقق یافته باد!" نیلاب موج سلام
*** *** ***
"ویژه گی دیگری که دکتور سیاه سنگ را از خیلی کسانی دیگر برجسته می نماید، تلاشهای مستمر ایشان در نو آوری درعرصه ادبیات نگارشی وتسلط ایشان بر زبانهای بیگانه و بهترین روش ترجمه میباشد که کار وفعالیت ایشان در این زمینه نیز درخور تحسین وتقدیر است." فرشته حضرتی
*** *** ***
"حرف آخراینکه وی گفت: "صبورالله سیاه سنگ آرامانه ولی شیرین می گزد و زمانی که گزید فلج میکند". رحمت آریا
*** *** ***
"شاید به خود با جسارت حق بدهم که بگویم ای مردم شما بر خود ببالید که مادر وطن برای اولین بار فرزندی به دنیا آورده که برایش میشود گفت روشنفکر افغان. بلی یگانه روشنفکر افغان زمین.که قلمش زبانش و تفکرش عیارانه و بی هراس، پاکیزه و منصوروار در خدمت روشنگری ملتش و سرزمینش رقم می خورد." نورمحمد عطازی قامت
*** *** ***
"داکتر صبورالله سیاه سنگ را من از خلال کارنامه های ادبی شان میشناسم و دیدگاه وسیع شانرا در برخورد با پدیده ها تحسین میکنم. به افق دید سیاه سنگ از آنجا مرز قایل نمیباشم که قلم سیاه سنگ بدنبال کاوش درد های وسیعتر انسانی مرز های جغرافیای را در نوردیده و هر کجای که ظلمت جهل انسان فاجعه آفریده است او با قلمش نفرت دیگران برای آموزش پند از پدیده های زشت چه بسا عنعنوی را برانگیخته است." سیداحمد بانی
*** *** ***
"من از آنروزگار نوشته های سیاه سنگ رامیخواندم که هنوز(حجرالاسود) بود فکرمیکنم درمجله های سباوون و جوانان امروز- داستان زندانش برایم خیلی دلچسپ بود." فیروز خاور
*** *** ***
"در کناره دريا عظمت آب را ميديد و سوار قايق نميشد، و در ميان دريا عظمت خويش را ميديد و به ساحل نمي آمد. سياه سنگ قله اي است استوار بر فراز کوه. سياه سنگ عظمت دريا دارد ..." شکرالله شیون
*** *** ***
"این حسرت و ایکاش را آنوقت امید و دادرسی پیدا شد که استادم داکتر صبورالله سیاه سنگ، در اکتوبر 2005، دیوالی این جشن نور و روشنایی را برای هموطنان هندوباور خود، تحت عنوان "همباور دیروزم، دیوالیت مبارک" تهنیت گفت و در واقع دریچهء بازتاب مطالب هندوان افغان را از سوی نویسنده ایکه باور دیگر دارد، باز کرد که بیشک آغاز بود با محبت و صمیمیت و حرمت به شهروندان سرزمین واحد مان افغانستان." ایشور داس
*** *** ***
"سـياه سـنگ کسـي است که از حنجره هاي پر درد فرياد مي شود، در خوشي ها سهم مي گيرد و در مقابل نابرابري ها مي جنگد. بزرگترين موفقيت سـياه سـنگ داشتن وسعت نظر است. او براي انسان مينوبسد، فرق ميان سـياه و سفيد، خودي و غيرخودي و برونمرزي و درونمرزي نمي گذارد، مرزها را مي شکند و فريادگر ناگفته ها مي شود." فریبا آتش صادق
*** *** ***
«»«»«»«»«»«»